Չորրորդ հանրապետությո՞ւն, թե՞ ադրբեջանական ենթապետություն

Պետությունների պատմության մեջ «Առաջին», «Երկրորդ» և հաջորդ հանրապետությունները սովորաբար ձևավորվում են արմատական փոփոխությունների արդյունքում․ նոր Սահմանադրություն, քաղաքական համակարգի տապալում կամ ազգային աղետից հետո նոր պետական նախագծի ծնունդ։

Ֆրանսիայի օրինակ

Ֆրանսիան պատմության ընթացքում ոչ միայն կորցրել, այլև բազմիցս վերակերտել է իր պետական մոդելը․

Առաջին Հանրապետություն (1792–1804)՝ Լուի XVI-ի գահընկեցումից հետո, հեղափոխական Ֆրանսիան անցավ հանրապետական կարգի։

Երկրորդ Հանրապետություն (1848–1852)՝ ժողովրդական հեղափոխությունից հետո թագավորությունը կրկին տապալվեց։

Երրորդ Հանրապետություն (1870–1940)՝ Նապոլեոն III-ի պարտությունից հետո սկսվեց ամենաերկարաժամկետ հանրապետությունը, որն ավարտվեց միայն նացիստական օկուպացիայով։

Չորրորդ Հանրապետություն (1946–1958)՝ Երկրորդ համաշխարհայինի ավերակների վրա նոր Սահմանադրությամբ ձևավորվեց հաջորդ հանրապետությունը։

Հինգերորդ Հանրապետություն (1958–մինչ օրս)՝ գեներալ Դը Գոլի նախաձեռնությամբ՝ նոր Սահմանադրությամբ և ուժեղացված նախագահական իշխանությամբ։

Ֆրանսիայում հանրապետությունների թվակալումը միշտ կապված է եղել Սահմանադրության և պետական համակարգի արմատական փոփոխության հետ, երբ հինը այլևս չէր ծառայում ազգային-պետական շահերին։

Հարավային Կորեայում՝ սահմանադրական փոփոխությունների յուրաքանչյուր փուլ ստացել է հանրապետության նոր համարը․ այժմ այնտեղ Վեցերորդ Հանրապետությունն է։

Հայաստանում Առաջին Հանրապետությունը ծնվեց 1918-ին, իսկ Երրորդը՝ 1991-ին՝ անկախության հռչակումից հետո (սուբեկտություն ուներ և պետական կազմավորում էր նաև ՀԽՍՀ-ն՝ թեև այն «Երկրորդ Հանրապետություն» հազվադեպ է անվանվում)։

Երբ Նիկոլ Փաշինյանը խոսում է «Չորրորդ Հանրապետության» մասին, իրականում երկու նպատակ ունի․

ա) խուսափել ազգային աղետի (Արցախի կործանման, տարածքների կորստի, զոհերի) պատասխանատվությունից,

բ) քողարկել Ադրբեջանի օգտին սպասվող նոր զիջումները «նոր էջ» բացելու քարոզչությամբ։

Իմ համոզմամբ՝ Երրորդ Հանրապետությունն արդեն փաստացի դադարեց գոյություն ունենալ 44-օրյա պատերազմի և Արցախի կորստի հետ, որովհետև այլևս չկա այն ազգային-պետական նախագիծը, որի վրա կառուցվել էր անկախ Հայաստանը։

Փաշինյանի առաջարկածը ոչ թե Չորրորդ Հանրապետություն է, այլ ադրբեջանական ենթապետության կոնցեպտ, որն ուրանում է Հայաստանի քաղաքական ու քաղաքակրթական հիմքերը։

Խնդիրը չի կարող լուծվել պարտության և նվաստացման խորհրդանիշ իշխանության ձեռքով։

Մեր իրական օրակարգը պետք է լինի նոր ազգային-պետական նախագիծ ստեղծելը, որը կապահովի Հայաստանի անկախության, արժանապատվության և անվտանգության վերականգնումը՝ խիստ ռեալիստական շեշտադրումներով:

Որևէ նոր իշխանության համար արդեն իսկ մեծ նվաճում կլինի Հայաստանի հանրապետությունը՝ տարածքային այս պարամետրերով պահելը, եթե հաշվի առնենք Փաշինյանի տխուր ժառանգությունը:

Սուրեն ՍՈՒՐԵՆՅԱՆՑ

Հեղինակի նյութեր

• Ինչ է ասում Դավիթ Փափազյանը Փաշինյանի մասին
• «Չորրորդ հանրապետություն» գաղափարը ոչ թե Երրորդի շարունակությունն է, այլ նրա ընդհատումը
• Այս լուսանկարում տեսնում ենք մեր ժողովրդի խղճի վիրավորանքը
• Խաղաղության իմիտացիա և վտանգավոր խաբկանք
• Ի՞նչ նպատակ ունի Ալիևի նոր բեմականացումը
• Արարատը մեր քաղաքակրթական ինքնության խորհրդանիշ է և ոչ երբեք տարածքային պահանջ
• TRIPP՝ խաղաղության բաղադրի՞չ, թե՞ նոր վտանգի աղբյուր
• Ֆիդանի հայտարարությունը և իրականությունը
• «Վուլգար քաղաքականության» մաստեր-կլաս
• Հայ–թուրքական գործընթացի սահմանները. էական առաջընթաց չի լինելու
• Փաշինյանը «որդեգրեց» Տեր Արամին՝ որպես «հոգևոր կցորդ»
• Զանգեզուրի միջա՞նցք, թե՞ տրանսպորտային հանգույց
• Զիջում Ադրբեջանի՞ն, թե՞ հաճոյախոսություն ընտրություններից առաջ
• Ալիևի պնդումները և Երևանի վտանգավոր լռությունը
• Արդյոք պատրա՞ստ ենք վճարել բարձր գին՝ առանց փոխհատուցման երաշխիքների
• Ռուս- ադրբեջանական հակադրության նոր դրսևորում
• Կանխատեսելի պարտություն
• «Ո՞ր ճանապարհն է ընտրում» Փաշինյանը
• Փաշինյանի ավտորիտար մտածողության խեղճությունը
• Կիմանանք, թե ով է իրականում հանձնել Արցախը

Մեկնաբանություններ